‘Er bekruipt me een melancholisch gevoel van machteloosheid’, schrijft Jean-Marie Dedecker aan de vooravond van Allerheiligen."
Met Allerheiligen, het festival van dode zielen, overvalt me telkenjare een gevoel van melancholie. Ligt het aan het verdraaien van de klok op winteruur, met korte dagen en langere nachten, of aan het vallen van het blad? Sluipend cynisme bekruipt me dan. Cynici zijn idealisten met te hoge eisen. Gelukkige mensen hebben niet het beste van alles, maar maken van alles het beste.
Een vriend van mij is cynisch geworden. Hij is naar Zwitserland gevlogen om vrijwillig euthanasie te plegen, wegens ondraaglijk psychisch lijden. Hij was ooit een gewaardeerd chirurg en -net als ik- een babyboomer. Er bekruipt me een melancholisch gevoel van machteloosheid.
Ik kan nochtans nog opveren bij een toevallig kattenbelletje. Tussen de dagelijkse mediatieke klaagzangen las ik bijvoorbeeld de antwoorden van radiopresentator Kurt Van Eeghem op de vragen van Proust als een verademing:
“We moesten niets. We moesten gewoon goede punten halen op school, want anders was papa boos. En als papa heel boos was daverde het huis. Voor de rest moest er niets. We speelden op straat. Een kind van 10 dat 30 meter van de stoep weg is vandaag, sinds Dutroux is dat ondenkbaar. Terwijl wij ’s avonds thuiskwamen onder het roest omdat we oud ijzer hadden verkocht en met de opbrengst snoep hadden gekocht. Ja dat was een heel andere wereld. Ik zou het niet gemist kunnen hebben, die hele speeltuin die wij hadden. De bunkers die daar nog waren uit de oorlog, waarin wij kampementen maakten waarin wij onszelf ineens ontdekten. Het was allemaal heel spannend. En telkens weer warm eten thuis. En pannenkoeken…Samen aan tafel…”
Het kan verkeren. Vandaag kan je voor 171 euro kinderbijslag 69 broden kopen, maar kinderen vinden in hun boekentas een leeg broodtrommeltje. Er zijn scholen die met halal- , veggie- , vega- en glutenvrije maaltijden soms falende ouders moeten vervangen. Ze zouden hen beter berispend een opvoedkundige les spellen.
Hoe kon het verkeren? Bij TV moet je enkel zitten, kijken en luisteren. De treurbuis geeft je steeds beide angstkanten van een verhaal (de linkse en de groene) en elke vorm van inhoud belandt op de weegschaal van de entertainmentwaarde. Allerheiligen is Halloween. Het denken wordt in jouw plaats gedaan.
Volgens de Digimeter van UGent zitten we nu iedere dag gemiddeld 188 minuten op onze GSM te loeren en te tokkelen, dit is meer dan drie uur. Onze beugelbekjes zijn zo druk met hun iPhone, Tiktok, chatten, myspaceposes, memes, vlogs en blogposts bezig dat zelfs vrijen erbij inschiet. Het is ondertussen een halve eeuw geleden dat naaktlopen een ideologie was voor de bloemenkinderen, samen met macrobiotisch eten, blowen en betogen tegen ‘de bom’. Seks vanaf je vijftiende was toen zelfs geen vrijheid maar eerder bittere sociale plicht. Vandaag heerst de hysterie van de preutsheid, en een bloterikje van drie is al een lokeend. Je bent nu jong en je wil wat. In transitie? We zijn getroebleerd door genderhysterie. Moeders hebben last van een geslachtsteleurstelling als uit de baarmoeder niet huilend het gewenste genderbabytje floept.
Berichtgeving die voortdurend inspeelt op angstgevoelens en verongelijktheid lijkt op termijn stilaan een businessmodel van razernij te worden. We worden opgevoed als witte weekdieren met gebrek aan weerbaarheid en assertiviteit en een teveel aan angst en onderdanigheid. Elk ongeval of misdrijf wordt aangegrepen om te pleiten voor strengere wetten en regels. Alsof al deze incidenten dan niet meer zouden plaatsgrijpen. De illusie van de volmaakte wereld.
Mijn vriend heeft geen kist of urne, gone with the wind. De dood hoort bij het leven zei hij, zonder veel te geven om herdenkingsactiviteiten. Hij hield niet van stille tochten, krokodillentranenmarsen en rouwstoeten met dresscode schrijdend door een collectief tranendal. De sluizen van het gemoed worden dan telkens wijd open gezet: niet zelden emotioneel exhibitionisme. De Nederlandse schrijver Boudewijn Buch zaliger noemde het ‘de carnavalisering van de dood’. De teraardebestelling is echter geen gebeurtenis voor ‘de Firma Kijkgedrag’ maar een momentum voor intieme introspectie. Vandaag zijn er treurdokters die vinden dat rouwverwerking verplicht moet aangeleerd worden op school. Het zou leren om terug samen te leven. Het klaslokaal als funerarium. Rouw- en verliesconsulente Marleen Vertommen, wil zelfs betaald rouwverlof voor een huisdier. Hondsdol.
Wie geen depressie heeft, hoort er niet meer bij, zo lijkt het soms. Een Amerikaanse “shrinkwave“ overspoelt onze contreien. Psychologische bijstand is een mantra geworden. Het aantal Vlaamse studenten in de psychologie is op 20 jaar tijd van 7.000 naar 12.000 gestegen, en het aantal erkende zielenknijpers van 4.000 naar 15.000. Psychologen gaan nu ook therapie geven op school. Groepssessies waarop de leerlingen vrijwillig kunnen intekenen. Leraars krijgen een welzijnscoach, want 21,9% is vatbaar voor een burn-out, tegenover een gemiddelde van 13,6% in andere Vlaamse beroepsgroepen. In de Oostendse scholengroep “Stroom” vielen vorig jaar 200 leerkrachten uit wegens stress en burn-out.
De Generatie Y van millennials (nu stilaan veertigers) was strontbedorven met hotel mama als hun schuiloord. De me-me-me generatie…Chill and cool, no pressure en vol van digitale geldingsdrang. Met uitschieters als affluenza, een erkende welvaartsziekte, een aandoening die ontstaat wanneer rijke ouders geen regels opleggen aan hun kinderen, waardoor ze het onderscheid tussen goed en kwaad niet meer zien. De generatie Z , geboren vanaf midden jaren 90, geeft er nu de brui aan. Burn-out en Bore-out.
Bevlogenheid en engagement hebben plaats gemaakt voor The Great Resignation en Quiet Quitting. Als werknemer speel je het listig. Je neemt geen ontslag maar gooit psychologisch de handdoek in de ring. Zo weinig mogelijk werken en toch betaald worden. Wat vroeger parasiteren genoemd werd is nu een levenshouding voor lui die hun identiteit halen uit een iPhone.
‘Moeten werkgevers zich zorgen maken over quiet quitters?’
FIRE is het doorgeschoten levensmotto van jonge goudzoekers: Financialy Independent Retire Early. Een filosofie waarbij je niet gaat werken voor je geld, maar je geld laat werken voor jou. Een nieuwe goudkoorts die bol staat van het casinokapitalisme met cryptomunten, trading, gokken, pyramidesystemen en Ponzischema’s met de bedoeling vlug rijk te worden en op je dertigste met een witte Colombiaanse poederneus achterover te leunen.
De multiculturele dwangdoctrine is tot een totalitair denkschema verheven. Onze tolerantiegrens wordt zo ver opgetrokken dat intelligente mensen straks ophouden na te denken uit angst om de dwazen te beledigen, of zelfs maar het verkeerde woord uit te spreken. Moslims hebben een cultuur van eer en schande, wij van schuld en boete. De kerken lopen leeg en de moskeeën vol. Gelovigen verlaten de kerk, en voor je het weet zitten ze bij de tarotkaarten of bij een Boeddhabeeld ergens in een tuinhuisje. Mindfulness is de bijbel.
Het probleem is niet dat mensen niet meer geloven maar dat ze juist alles geloven. Je stuurt mensen een paar weken naar een Turkse all-in, en de enen denken dat ze op een avontuurvakantie geweest zijn, de anderen op een oosterse zen-retraite. We shoppen ons een identiteit. Het kopen van merkkledij, de laatste iPhone en de juiste sneakers zijn een vorm van gemeenschapsgevoel in een maatschappij waarin alle vrijheid beknot wordt, behalve de door influencers aangestuurde vrijheid om te consumeren.
Mijn vriend de babyboomer heeft het al opgegeven. Hij waait nu vrij rond, uitgestrooid over de Alpen. Mijn zeurderige nutteloosheid wenkt jammer genoeg ook. Door voortdurend te sakkeren op de jeugd word je eigenlijk zelf nog stokouder. De Griekse wijsgeer Sophocles beheerste die jeremiade ook al. Hij is 2.700 jaar overleden. Ik koop hem morgen een pot chrysanten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten