Met elke jaarwende is er een inflatie aan sportprijzen. Rolstoelatlete Marieke Vervoort kreeg een lifetime Achievement Award, evenals De Vlaamse Reus en werd Paralympiër van 't jaar. Respect. Sportvrouw van 't jaar werd Delphine Persoon. Terecht.

'Voor je aan topsport begint te doen, laat je beter eerst je DNA testen'


Topsport is survival of the fittest waarbij ras en genen soms even doorslaggevend zijn voor resultaat als zweet en lijden.
Een paar maand geleden werd het wereldkampioenschap Rugby gewonnen door Nieuw-Zeeland tegen Australië. De All Blacks hebben een quasi onoverwinnelijke status. Tussen 1903 en 2015 wonnen ze 409 van hun 534 veldslagen. Ze danken deze status aan de Maori's, de oorspronkelijke bewoners van Te Ika a Maui en Te Wai Pounami. Rugby is er een religie voor deze van nature krachtige, bonkige en snelle mannen. Van de Australische Aboriginals kan dit niet gezegd worden. Ze hebben net als de Afrikanen die dicht bij de evenaar leven de langste benen en de kortste torso's van de wereldbevolking, het Nilotische type. Lange benen in verhouding tot je lengte evenals smalle heupen zijn een zegen voor lopers. Als je dan nog enorme achillespezen hebt, ben je begiftigd met springveren voor het hoogspringen. Kangoeroes hebben een lange achillespees en het is makkelijker voor hen om te huppelen dan te lopen. "Het zit in de genen", zegt het spreekwoord. Om van wereldniveau te zijn in een sportdiscipline is het nodig je ouders correct te kiezen schrijft David Epstein in zijn boek "Topsport zit in de genen".

Blauwe Geschelpte


Bij de duivenbond weten ze al dat De Blauwe Geschelpte een veredelde vorm is van kruisingen om de genetische jackpot te winnen. Voor een kwakje sperma van een renpaard wordt een fortuin neergeteld. Darco, de jumpinghengst van Ludo Philippaerts was goed voor zo'n 3500 nakomelingen. Volbloed renpaarden zijn echter blijkbaar al aan hun fysiologische snelheidstop gekomen. De kampioenen rennen de laatste decennia allemaal een mijl in anderhalve minuut. Net zoals de genen van Attila de Hun de meest voorkomende zijn, komt de helft van de genen van de volbloed renpaarden van slechts vier stamvaders, de Godolphin en de Darbey Arabier, de Byerley Turk en de Curven Baby Bell. Zo'n 300 jaar geleden uit Noord-Afrika en het Midden-Oosten werden ze naar England verscheept. De menselijke paarvorming is echter een genetisch roulettespel, op enkele uitzonderingen na: volgens Brook Larner is de 2.26 meter lange NBA-basketter Yao Ming het nageslacht van twee generaties die tegen hun wil geselecteerd werden voor het Chinese sportsysteem. Hadden we indertijd Eddy Merckx gekoppeld aan Nicole Van Den Broeck dan moesten we nu niet hopeloos wachten op een nieuwe winnaar van de Tour De France.
De menselijke biologische diversiteit is echter een fantastische menagerie. Volgens het DNA-genomen receptenboek met drie miljard letters, zijn we met zijn allen 99 tot 99.5 procent identiek. Met de chimpansees delen we 95% van ons genetisch materiaal. Elk individu heeft echter zo'n 15 miljoen onderscheidende letters in zijn DNA-code. Dat maakt van elk mens een uniek exemplaar. Yannis Pitsiladis, bioloog en obesitasexpert aan de University of Glasgow onderzoekt al tien jaar het DNA van de snelste sporters ter wereld. Over de invloed van het vet-gen publiceerde hij dat het beperkt is, en met voldoende lichaamsbeweging tenietgedaan kan worden. Dus beter dan met een suikertaks.

Slaven

Voor het zogenaamde sprint-gen vloog hij meermaals naar Jamaica, de schatkamer van topsprinters. Hij ontdekte dat de meesten uit de kleine gemeenschap van Trelawny op Noord-Jamaica komen. Niet alleen Usain Bolt en Veronica Campbell-Brown, maar ook de Canadese dopingkampioen Ben Johnson en de Brit Colin Jackson. De Engelse ex-wereldrecordhouder op de 110 meter horden heeft zelfs de hoogste dichtheid IIb-spieren of supersnel samentrekkende spieren ooit gemeten. De brutaalste slaven werden vanaf 1655 naar N.W. Jamaica verscheept. De ontsnapte slaven vluchten naar Cockpit County (Trelawny) en stichtten er een krijgshaftige gemeenschap de Maroons, die de Britten bestreden. Wereldrecordhouder Michael Johnson zei in 2012 "nakomelingen zoals ik hebben profijt gehad van de slavernij waardoor we genetisch betere sporters zijn". De genetische blauwdruk van de Jamaicanen is net zoals deze van de Afro-Amerikanen uit West-Afrikaanse elementen opgebouwd. Volgens Claude Bouchard van de Laval University in Quebec hebben ze een hogere concentratie snelle spieren en een lagere concentratie trage spieren dan blanken, en ze hebben beduidend meer activiteit in de metabolische mechanismen, die weinig zuurstof nodig hebben om energie te genereren. Hun skeletspieren zijn beter uitgerust voor explosieve korte inspanningen. Dit is volgens onderzoekers Morison en Patrick Cooper een erfenis van hun malaria-resistentie uit West-Afrika.

'Wedden dat erin een of ander duister trainingscenter een of ander Frankenstein aan het experimenteren is?'


Sprinters zijn allen dragers van het sikkelcel-gen die bescherming biedt tegen malaria. Door de toename van het aantal genen dat daartegen bescherming moest bieden, neemt het vermogen van de mens om energie te halen uit zuurstof af, en is er een verschuiving ontstaan naar die snellere spieren die voor hun energieproductie minder van zuurstof afhankelijk zijn. Een onderzoek bij 715.000 Amerikaanse bloeddonoren toonde ook aan dat Afro-Amerikanen genetisch een lager hemoglobinegehalte hebben. In een Spaans onderzoek werd het hemoglobinegehalte bij ratten door geregelde bloedafname verminderd, en ze begonnen in het onderste deel van hun poten meer snelle spieren aan te maken. Wedden dat erin een of ander duister trainingscenter een of ander Frankenstein aan het experimenteren is?

'De slagmannen van het Amerikaanse baseball zaten aan de amfetaminepillen tot 2006, toen werd het verboden. Plots steeg het aantal honkballers die aan ADHD leden van 28 naar 103.'
Toch kwam Yanis Pitsiladis al vlug tot de bevinding dat de Maroons zich op DNA-vlak niet van de andere Jamaicanen onderscheiden. Meer zelfs, volgens hem was het Jamaicaans scoutingsysteem, waarbij vrijwel ieder kind aangespoord wordt om deel te nemen aan hardloopwedstrijden de vruchtbare leverancier van de sprintfabriek. Dat de Jamaicanen hun hegemonie kunnen blijven etaleren, danken ze ook aan het feit dat de Amerikanen vlugger de overstap maken naar de vetbetaalde sporten zoals de NFL - National Football League - waar een spurter als Colin Johnson een 132 miljoen US$ contract afsloot. Sedert de recente golf aan dopinggevallen weten we echter dat er ook nog genetisch serieus naast de pot geplast wordt op het Rastafari-eiland.
Er bestaan ook genen die je zelfs kunnen behoeden tegen detectie van dopinggebruik. Dragers van varianten van het UGT2B17-gen komen zonder problemen door de dopingtest. Dit gen zorgt ervoor dat de verhouding testosteron/epi-testosteron normaal blijft, ongeacht de verhouding die er wordt geïnjecteerd. Tien procent van de mensen van Europese afkomst en driekwart van de Koreanen hebben die twee varianten. Een beetje ziek zijn of afwijkend gedrag vertonen kan je ook nog helpen de boel te belazeren. Amfetamines zorgen voor de toename van dopamine die je hyperalert maakt. De slagmannen van het Amerikaanse baseball zaten aan de amfetaminepillen tot 2006, toen werd het verboden. Plots steeg het aantal honkballers die aan ADHD leden van 28 naar 103. Dan mochten ze Aderall innemen met dezelfde werking als amfetamines. Hun slaggemiddelden verhoogden navenant.

Bumperen


De kraamkamer van de Oost-Afrikaanse hardlopersgilde, de duursporters, ligt bij de Oromostam in Ethiopië en bij de Kalenjin in Kenia, op de evenaar. Het Muscle Research Centre van Kopenhagen vergeleek hun morfologie met deze van Deense jongeren. De Kalenji hadden geen afwijkende hoeveelheid trage spieren, wel langere benen en vooral magere onderbenen, 15 tot 17 % minder dik. Een halve kilo minder gewicht in de onderbenen meeslepen geeft een energiebesparing van 8% per kilometer. De Oost-Afrikanen die in duursporten uitblinken leven op hoogten waar muggen schaars zijn. Ze zijn behoed voor malaria en het sikkelcel-gen, en ze hebben een hoog hemoglobinegehalte door te trainen in Rift-Valley, 3.000 meter boven de zeespiegel. Toch zegt Yannis Pitsiladis dat het socio-economisch element doorslaggevender is. Zijn onderzoek wees uit dat 81% van 404 sporters elke dag naar school hadden moeten lopen, zo'n 10 km. Hun anaeroob vermogen lag 30% hoger dan bij hun leeftijdsgenootjes. Laten we besluiten met de woorden van statisticus Peter Matthews:

" In dit tijdperk van computerspelletjes en andere passieve hobby's, het tijdperk waarin we onze kinderen naar school brengen met de auto, zijn de gretige vechters of de arme drommels met zowel het uithoudingsvermogen als het verlangen om dat te blijven verbeteren, de toppers van de toekomst".
 
Van bumperen word je sterker, niet van pamperen.

Jean Marie Dedecker