Nulrente is de voorbode van armoede

'Gratis geld is echter een economische verslaving die tot de afgrond leidt', schrijft Jean-Marie Dedecker over het monetair beleid van de Europese Centrale Bank (ECB).

Vroeger gaf je je zuurverdiende spaarcenten aan een bank en kreeg je er een vergoeding voor terug, rente of intrest genaamd. De bankier leende het door aan iemand die geld nodig had en rekende daarvoor een hogere intrest aan. Het verschil stak hij op zak. Vandaag bestaat het tweede nog, maar dreigt het eerste te verdwijnen. Volgens de bankiers moeten we nu ook betalen om ons geld aan hen in bewaring te geven en hen zo van werkingskapitaal te voorzien. De omgekeerde wereld. Onze wet stelt dat de banken nog minimum 0,11% intrest moeten betalen op een spaarboekje, maar de bankenlobby wil daar nu ook vanaf.

Money talks, bullshit walks. Vluchten kan niet meer. Het gebruik van materieel geld, munten en bankbiljetten, werd steeds moeilijker gemaakt en voor sommige transacties zelfs verboden, terwijl giraal geld steeds duurder werd en wordt.

Het inflatiespook bedwingen zorgt al honderden jaren voor kopzorgen in de economische wereld. In 1980 besloot de onlangs overleden Fed-baas Paul Volckert om de rente te doen stijgen en zo de inflatie te temmen. Het kan verkeren. De ECB heeft de laatste jaren met de snelheid van 1,3 miljoen euro per minuut in totaal maar liefst 2.650 miljard euro aan schulden opgekocht, ruim 40% van het BNP van de Eurozone, gekoppeld aan een laag rentebeleid om de economie zuurstof te geven en de inflatie aan te wakkeren. Om een inflatie van 2% te krijgen wordt de geldwaarde daardoor echter op 25 jaar gehalveerd.

De ECB wordt in wezen gedomineerd door de schuldenlanden, met Frankrijk en Italië op kop. De vorige ECB-baas, de Italiaan Mario Draghi, heeft de zuiderse landen vals beloond en de noordelijke landen verarmd. Italië is de gevaarlijke olifant in de kamer en de Franse begroting is een nog groter kruitvat dan de Belgische. Door deze monetaire doping en de lage rente worden de landen niet verleid om hun overheidsschulden af te bouwen, integendeel.

Gratis geld is echter een economische verslaving die tot de afgrond leidt. De gevaarlijke cocktail van nulrente en inflatie verhoogt de armoede en vreet de bezittingen van mensen op. Toen Draghi eind 2019 weerom besloot om de depositorente naar 0,5 procent te verlagen en opnieuw voor 2.600 miljard euro aan staatsobligaties op te kopen stapte de Duitse ECB-bestuurder Sabine Lautenschläger uit onvrede op. Eén derde van de ECB-bestuurders was niet akkoord met 'Graaf Draghila's' nieuwe bazooka van 20 miljard Quantitative Easening per maand.

'Mario Draghi is voor mij de grootste crimineel van de wereld', zei de Zwitserse macro-econoom Felix Zulauf in De Tijd. Hij hekelde de rol van de Europese Centrale bank, die met haar lage rentebeleid het vertrouwen in geld, in pensioenfondsen, en in banken heeft vernietigd. Draghi heeft de euro en de banken gered en de spaarder ervoor laten opdraaien. Door de lage rente door te drukken was het de bedoeling om de mensen meer te doen consumeren en de bedrijven meer te doen investeren. Maar in plaats van de spenderen ging de brave burger hier zelfs meer sparen (tot 278 miljard euro op de depositoboekjes).

Had de brave huisvader vroeger nog rente op zijn spaargeld waarmee hij zijn extra uitgaven kon betalen, dan pot hij nu zijn kapitaal nog meer op, uit vrees om later zijn spaarpot te moeten aanspreken. Door de lage rente wordt er eigenlijk nog meer gespaard, terwijl de pensioenfondsen ook in het rood gingen, tot ergernis van de Nederlandse ECB-bestuurder Klaas Knot, want boven der Moerdijk worden de pensioenen met het rendement uit deze fondsen betaald. Wie rendement op zijn geld wil moet als belegger risico's nemen. De huisvader-spaarder verarmde en de vastgoedmarkt werd overgewaardeerd, aangezwengeld door de lage hypotheekrente.

Tot wat dit kan leiden (lijden) heeft de bankencrisis en de criminele CDO's van de Amerikaanse sociale huisvestingsmaatschappijen Freddy Mac en Fannie Mae al bewezen. Onze eigen Nationale Bank trok eind vorig al aan de alarmbel en vroeg de banken om geen leningen meer toe te staan die 90% van de waarde van het onroerend goed overschrijden om oververhitting van de markt te voorkomen.

De wereldwijde schuldenberg was volgens het Amerikaanse Institute of International Finance (IFF) in de eerste helft van 2019 al aangedikt tot 226.000 miljard euro. Een recordbedrag dat overeenkomt met 240 procent van het wereldwijde bruto binnenlands product. Het Amerikaanse overheidstekort is opgelopen tot het grootste ooit in vredestijd, nagenoeg 1 biljoen euro (één miljoen tot de tweede macht). De Amerikaanse overheid leent zelfs 450 miljard euro per jaar in het buitenland.

De bankencrisis van 2008 is niet opgelost, maar geblust door de nulrente waardoor de ECB uitgeput op haar tandvlees zit terwijl de financiële sector onder de ontstekingsremmers en de antibiotica voort zweet. In Amerika werd de bankensector nog gesaneerd, in Europa werd een politiek gevoerd van pappen en nathouden. 'Europa heeft met dertig jaar vertraging de strategie van Japan gevolgd(...) Nipponisatie wordt gekenmerkt door zombiebanken, zombiebedrijven, oplopende schulden en tekorten, en een gebrek aan innovatie en productiviteitswinsten. Als de Europese Centrale Bank onder Christine Lagarde deficitspending, negatieve rentes en het opkopen van obligaties van overheden en grote bedrijven blijft promoten, dan bestendigt ze de Japanisatie van Europa en krijgen we een nieuw decennium van stagnatie en uitstelgedrag', schreef econoom Geert Noels vorige maand in De Tijd.

Van Draghi's opvolger bij de Europese Centrale Bank, de Française Christine Lagarde, hoeft men echter geen andere monetaire koers te verwachten. Ze wees Duitsland en Nederland zelfs al terecht wegens hun spaarzaamheid en hun rigoureus begrotingsbeleid, met overschotten in plaats van tekorten. Nog nooit was de rente zo laag en de schuldenberg zo hoog, driemaal groter dan de economie.

Negatieve rente is eigenlijk pervers. Sparen brengt niets op beaamt ook Hans Hoogervorst, voorzitter van het onafhankelijke International Accounting Standard Boards (IASB). De armoede neemt toe bij gepensioneerde zelfstandigen, bij arbeiders en bedienden die hun leven lang gewerkt en gespaard hebben voor hun oude dag. Bij gebrek aan opbrengst en uit vrees voor risicobeleggingen eten ze hun spaargeld op, en onze pensioenen behoren hier - in verhouding - dan ook nog tot de laagste van de EU. Een gewaarschuwd man is er twee waard.

'Het eerste wondermiddel van een slecht geleide staat is inflatie, het tweede is oorlog. Beide brengen slechts tijdelijk welvaart en een onvermijdelijke vernietiging. Beide zijn de toevluchtsoorden voor economische en politieke opportunisten.' Een wijs man, die Ernest Hemingway.

Jean Marie Dedecker