Afgelopen week werd beheerst door de paniekzaaierij rond het begrotingstekort. Plots smolt het even miraculeus als de boterberg. Bedrog van het intellect en rekenen op het kortetermijngeheugen van de kiezer zijn constanten in de politieke partijcultuur. In de marge van het debat waren er twee items die meer leerden over de politieke mores bij begrotingsbesprekingen dan de beuzelarijen van experten.
"Behoed ons voor de begrotingslessen van de potverteerders van gisteren."

Het eerste was het opmerkelijk sadisme van Luc Coene, gouverneur-op-rust van onze Nationale Bank, die in een interview in De Morgen pleitte om de burger als belastinggans nog verder te pluimen, om zo het gat in de begroting te dichten . " De statistieken tonen niet aan dat de gemiddelde Belg pijn lijdt. Daar zit nog rek op..." Niet alle Farizeeërs zijn uit de financiële tempel verjaagd. De pijndrempel is blijkbaar het criterium voor sommige tollenaars om de burgers te belasten.
Het tweede stond in De Standaard: een opmerkelijk verslagje over de naweeën van de verkoop van de Financietoren aan de vastgoedmaatschappij Breevast. "Twee lobbyisten Hugo D.R. en Yves V.G zijn in Brussel veroordeeld omdat ze enkele miljoenen smeergeld opstreken bij de verkoop van de Financietoren in 2001. Er was ook omkoping in het spel. Michel B, voormalig adviseur van de toenmalige minister van overheidsbedrijven Rik Daems, die toen verantwoordelijk was voor de verkoop, stond mee terecht. Maar de feiten tegen B, die tot 2006 ook bestuurslid was van de Belgische Staatsholding FPIM, zijn volgens de rechtbank verjaard. De beklaagden verborgen hun geld in fiscale constructies in Luxemburg en de Maagdeneilanden. Het enige dat vaststaat, zegt de rechter, is dat ze hun netwerk hebben ingeschakeld, en minister Daems benaderd om de procedure in het voordeel van de Breevastgroep bij te sturen. Er was nog een vierde persoon met volgens Michel B de codenaam "Bird" die smeergeld zou hebben gekregen. De vergoedingen die D.R. en V.G. kregen van Breevast dienden voor het beïnvloeden van ambtenaren of personen met beslissingsmacht. Het Parket-Generaal vroeg tijdens de procedure aan de onderzoeksrechter, de Raadkamer en de K.I. om te onderzoeken of Daems "The Bird" was. Dit werd telkens geweigerd..." Verjaring is voor justitie een klassieke methode om de vis te verdrinken.

De zoveelste dure Belgenmop

Wie de geschiedenis niet kent begrijpt het heden niet. Om de gaten in de lekkende begrotingen van de regeringen-Verhofstadt tussen 2000 en 2007 te dichten, besloot de Paarse coalitie, met Didier Reynders als minister van Financiën en spindoctor Johan Vande Lanotte van Begroting, om een deel van ons onroerend patrimonium te verkopen en dan terug te huren: sale & lease back in het vakjargon. Onze NBB-gouverneur-op-rust, Luc Coene was toen kabinetschef en vertrouweling van de premier. De verkoop van zo'n 84 gebouwen spekte de schatkist met zo'n 1.4 miljard euro. Ze werden echter teruggehuurd door de overheid voor een duizelingwekkend veelvoud van dit bedrag. Er werd verkocht tegen soldenprijzen en gehuurd tegen woekerprijzen. De sale-and-rent-back-operaties waren goudmijnen voor project- en vastgoedmakelaars en aderlatingen voor de belastingbetaler. Er werden gigantische sommen betaald aan lobbyisten om ze te verwerven. De bouw van het Antwerpse gerechtshof, het Vlinderpaleis, was begroot op 78,6 miljoen euro en het kostte volgens het Rekenhof uiteindelijk 280 miljoen euro. Cofinimo kocht het Antwerps justitiepaleis voor 180 miljoen euro over van de Staat en verhuurde het de komende 36 jaar terug voor één miljoen euro per maand. De overheid was dus twee keer verliezer.
In 2006 betaalde de Regie der Gebouwen 140 miljoen euro voor de bouw van het nieuwe Gentse justitiepaleis aan het Rabot. Ze verkocht het voor 5,55 miljoen euro aan de KBC en huurt het de volgende 36 jaar terug voor 7,3 miljoen euro per jaar! AC Ter Plaeten in Gent werd in 2002 aan Mercator verpatst voor 26.3 miljoen euro en voor 18 jaar teruggehuurd aan 2.4 miljoen euro per jaar.
"Wie de geschiedenis niet kent begrijpt het heden niet".

Het Rijksadministratief Centrum, een administratieve mastodont aan de Brusselse Pachecolaan, met een geschatte waarde van 74 miljoen euro, werd in 2003 verkocht aan NV RAC Investment Corp (van de Breevastgroep en Immobel) voor 27,1 miljoen euro. Het werd door de overheid teruggehuurd gedurende 2 jaar en 3 maanden voor 21,5 miljoen euro. De Nederlandse vastgoedmaatschappij Breevast verwierf ook de Financietoren voor 311 miljoen euro met allerhande kuiperijen (zie boven). De overheid huurde het terug tot 2031 en zal tegen dan meer dan één miljard euro huur betaald hebben. Pikant detail: de kosten voor de tijdelijke verhuis uit de toren werden begroot op 900.000 euro, maar Reynders schreef een cheque uit van 4.5 miljoen euro. De zoveelste dure Belgenmop.
Projectontwikkelaar Landsbeeck kocht het Lex Gebouw in de Wetstraat voor 13 miljoen euro. De overheid zou het nog 3 jaar huren, maar hield het al na een jaar voor bekeken. Voor dat ene jaartje werd 4,45 miljoen euro huur betaald. Vastgoedgigant Befimmo kocht een lot gebouwen voor 576 miljoen, de Fedimmo-deal, de overheid huurt ze sedertdien terug voor 40 miljoen per jaar. Kairos verwierf in 2002 het Centre Albert in Charleroi voor 12.9 miljoen euro en de staat sloot een huurcontract van 1.2 miljoen per jaar tot in 2027.
Op 14 oktober 2003 gaf de ministerraad van de Paarse regering groen licht voor de verkoop van 11 loten overheidsgebouwen. Amper 14 dagen later, op 28 oktober werd BVBA Redeba opgericht met een kapitaaltje van nauwelijks 20.000 euro en met als zaakvoerder Banner Mobilfisc Ltd. Een fiscaal vehikel naar Iers recht met zetel in Tubrid Cahir, Tipperary. Op 8 december koopt het al voor 45 miljoen euro zes overheidsgebouwen waaronder het gerechtsgebouw in Veurne en het administratief gebouw van de belastingen in Brugge. Tegen 2021 zal het minimum74 miljoen huurgeld geïncasseerd hebben. Een immobiliaire jackpot zonder risico. Er werden nog meerdere gebouwen verkocht aan fiscale paradijzen. Een Amerikaanse Delaware Company (BELGOV DE QRS 15-66) kocht er eentje in Bergen voor 9.4 miljoen euro en mag sedertdien 18 jaar aan de huurkassa passeren. Enz...

Gelegaliseerde diefstal

Sommige van deze operaties hadden meer weg van gelegaliseerde diefstal dan van vastgoedbeheer. De Kamer kon in 2005 van de Regie der Gebouwen voor 22,5 miljoen euro een verzameling kantoren kopen: het Forum , gelegen vlak achter het Federale Parlement. De koop ging niet door wegens te groot en te duur. Vastgoedgigant Immobel kocht het op voor 32 miljoen euro en verkocht het in 2009 aan .... de Kamer (jawel) voor 139,5 miljoen euro. Lobbyisten hebben er naar verluidt ook 7,5 miljoen euro aan verdiend.
"De economische groei deed het geld tegen de plinten klotsen van de Wetstraat 16, maar de gratispolitiek van het spilzuchtig Paars kabinet schraapte de bodem uit de schatkist."

Deze laffe begrotingstrucs, waarvan de kosten werden doorgeschoven naar de volgende generaties, waren bij een goed beleid niet nodig geweest. De economische groei deed het geld tegen de plinten klotsen van de Wetstraat 16, maar de gratispolitiek van het spilzuchtig Paars kabinet schraapte de bodem uit de schatkist. Ongegeneerd werd de toekomst geplunderd. De pensioenfondsen van Belgacom, Belgocontrol en BIAC werden bijvoorbeeld ook leeggehaald en opgesoupeerd. De miljardenlast van de pensioenen van deze parastatalen werd doorgeschoven naar de volgende generaties. Luc Coene kreeg voor bewezen diensten als kabinetschef bij Guy Verhofstadt een uitloopbaantje bij onze Nationale Bank en werd bekroond met de titel "minister van staat". Wat de opmerking ontlokte dat Verhofstadt in de leer was geweest bij de Romeinse keizer Caligula die zelfs zijn paard Incitatus tot consul liet benoemen. Geert Bourgeois schreef er ooit een persiflage over.
In onze politieke zeden is het gebrek aan langetermijndenken recht evenredig met het gemis aan een politiek geheugen. Het zou ons nochtans voor veel onzin behoeden. Bijvoorbeeld voor de begrotingslessen van sommigen, die zich vandaag als éminences grises gedragen, maar in wezen de potverteerders zijn van gisteren. Lui die met hun beleid het geld van de toekomstige generaties gestolen hebben, en zelfs nog geen last van plaatsvervangende schaamte. Ik raad hen de lectuur aan van het Avondliedeke van Alice Nahon: " 't is goed in 't eigen hert te kijken / nog even voor het slapen gaan / of ik van dageraad tot avond / geen enkel hert heb zeer gedaan."

Jean Marie Dedecker